Meer over relatieproblemen
En ze leefden nog lang en gelukkig….
Helaas, sprookjes bestaan niet, en huwelijkssprookjes al helemaal niet. Het witte (hè, waarom wit?) paard van de prins (hè, waarom prins?) is het galopperen allang vergaan. Ook het gegeven jawoord voor pastoor of dominee is geenszins een garantie op: “Ze leefden nog lang en gelukkig…”
Weet u nog, die arme Lady Diana die de harten van ons allen stal op haar mythisch huwelijksgebeuren? Moest ook zij niet ervaren dat ze slechts een derde wiel aan haar eigen huwelijkswagen was, Jong, dynamisch en mooi bleken nog geen vrijbrief te zijn voor geluk en romantiek. Nee, een mens wil geloven en blijven geloven. Hup weer een prinsenhuwelijk met huppelende kindjes die buitelen voor hordes fotografen en “ach wat schitterend”- uitkramende mensen. Hup, weer een droom die in rook zal opgaan….
Nee, een relatie is allerminst een statisch bouwwerk, dat door de jaren heen hetzelfde blijft. Een gezonde relatie is voortdurend in beweging, met ups en downs, met sleur en turbulentie. Een relatie is een proces van twee zich ontwikkelende individuen. Ze vereist dynamiek. En als daarin van tijd tot tijd een crisis uitbreekt, is dat op zich helemaal geen ramp. Juist het ontwijken van een eerlijke confrontatie kan groei en ontwikkeling in de weg staan.
A. Wat behelst een relatie?
- Afgrenzing:
- Hoe staat de relatie ten opzichte van de buitenwereld?
- Zijn de partners in de relatie als eenheid duidelijk gedefinieerd zonder hun individualiteit daarbij te verliezen.
- In welke mate heeft het paar zich van de buitenwereld afgegrensd.
- Is er niet teveel of te weinig versmelting van de partners.
- Zijn de partners voldoende verschillend van elkaar en respecteren ze elkaar in hun anders-zijn.
Elke relatie zal zijn eigen plaats moeten gaan innemen op een continuüm tussen versmelting en rigide afgrenzing. Bij een versmelting van de partners spreken van een symbiotische relatie en vormen de partners een blok tegenover de buitenwereld. Deze relatievorm komen we meestal tegen als het paar verliefd is. Het gaat dan zo in elkaar op dat de wereld om hen haast niet bestaat. Het paar heeft voldoende aan zichzelf, wil één zijn, elkaar helemaal toebehoren, alles met elkaar delen en in volkomen harmonie zijn. In de verliefdheid is er geen controverse, geen onenigheid. Men leeft op de “roze wolk”, kortom, ver van de werkelijkheid. Het spreekwoord zegt dat liefde blind maakt, maar het zou beter zijn te zeggen: “Verliefdheid maakt blind”. Liefde maakt – als het goed is – ziende. Want overheerst in de verliefdheid de overeenkomst op wat men gemeen heeft met elkaar – het moet immers klikken -, in de liefde (relatie) overheerst juist het respect voor het anders zijn van de ander, voor het verschil, en daardoor voor wat de ander aanvult op mijn eigen tekortkomen.
- rolverdeling:
- Kunnen de partners afwisselend kind en volwassene zijn?
Het klinkt wellicht als een open deur, maar de vraag waarom u op uw partner verliefd werd is niet af te doen met: “Nou ja, het klikte gewoon.” Want wat houdt precies “klikken” in? Waarom bent u nou op die ene, en niet die andere meneer of mevrouw gevallen?
In de liefde zijn we op zoek naar bevrediging van onze meest elementaire behoeften zoals elkaar toebehoren, één zijn, zorg en verzorging, bescherming, geborgenheid. Het is alsof we ons weer onbezorgd kind willen voelen, wiegend in de zorgzame en beschermende armen van onze ouders. Aan de andere kant vergt een relatie ook en vooral een sterke identiteit, stabiliteit, autonomie en rijpheid van de partners. Er doemen immers vele problemen op die aldoor om oplossingen vragen. Soms kunnen we niet anders dan “met de duim in de mond met een pruillip op de bank gaan zitten”, en dan weer is het ons vergund om “de schouders eronder te zetten”. Kortom, beide posities zijn nodig. Soms is de een hulpeloos en gedraagt zich “als een kind”, en werpt de ander zich op “als volwassene”, en dan weer zijn de rollen omgedraaid. Zaak is echter wel dat deze – kind / volwassene – rollen niet rigide vastliggen maar door beide partners wisselend kunnen worden ingenomen. Het houdt een relatie levendig zich aldoor af te vragen welke positie en waarom die ingenomen positie wordt ingenomen. In een relatie herhalen we immers (onbewust) de aloude ingesleten patronen van onze jeugd.
- balans:
- is er sprake van voldoende venwicht van gevoelens van eigenwaarde, dwz staan de partners in een uitgebalanceerde gelijkwaardigheid tegenover elkaar?
- Is de een niet te dominant en de ander te weinig assertief?
In een relatie kan gemakkelijk een mate van ongelijkwaardigheid insluipen. Zo verdient de een vaak meer geld, heeft meer prestige in de maatschappij, lijkt de leiding van de relatie te hebben en kan daaraan ook meer eigenwaarde ontlenen. Echter schijn bedriegt – gelukkig – vaak. Gaat niet vaak achter degene die de uitvoerende rol heeft een ondersteunende en participerende, maar op de achtergrond vertoevende ander schuil? In een relatie hebben we te maken met een dominante en een minder dominante partner. Deze assertiviteit en submissiviteit liggen niet rigide vast in de een of de ander. De een is overheersend op bepaalde zaken, zoals de grote lijnen van de relatie uitstippelen, terwijl de ander meer voortvarend is in de dagelijkse, minder in het oog vallende zaken. Zaak is wel dat er steeds gezocht moet worden naar een goede afstemming van deze op elkaar aanvullende dominante en submissive helften. En elkaar vooral daarin respecteren.
De valkuilen van de relatie:
- liefde als symbiose (totaal éénzijn):
- liefde als elkaar met zorgen omringen:
- liefde als elkaar geheel toebehoren:
- liefde als mannelijk / vrouwelijke bevestiging.
doelstelling van een relatietherapie:
- zelfkennis: aan het einde van een relatietherapie dient ieder inzicht te hebben in zijn / haar eigen gedrag die de problemen in de relatie hebben veroorzaakt. Kortom inzicht in de eigen achterliggende persoonlijke problematiek die als katalysator heeft gewerkt.
- meer begrip voor de ander: dat wil zeggen de ander accepteren zoals hij / zij is en niet zoals u hem / haar graag zou willen zien. Dus de illusie van de ideale ander laten varen. (Ik zei u al ”sprookjes bestaan niet…. En de prins op het witte paard al helemaal niet).
- inzicht in de dynamiek van de relatie: inzicht in het uit balans geraakte evenwicht en het verloren gegane wederzijds respect.